አምልኮ ምንድነው?

አምልኮ በመለኮት የተፈጠረው ለእግዚአብሔር ክብር ምላሽ ነው። በመለኮታዊ ፍቅር ተነሳስቶ የሚነሳው ከመለኮታዊ ራስን መገለጥ ለፍጥረታቱ ነው። በአምልኮ ውስጥ አማኙ ከእግዚአብሔር አብ ጋር በኢየሱስ ክርስቶስ በመንፈስ ቅዱስ አማላጅነት በኩል ግንኙነት ያደርጋል። አምልኮ ማለት ደግሞ በትህትና እና በደስታ ለእግዚአብሔር በሁሉም ነገር ቅድሚያ መስጠት ማለት ነው። በአመለካከት እና በድርጊት ይገለጻል፡- ጸሎት፣ ምስጋና፣ በዓል፣ ልግስና፣ ንቁ ምሕረት፣ ንስሐ (ዮሐንስ) 4,23; 1. ዮሐንስ 4,19; ፊልጵስዩስ 2,5-11; 1. Petrus 2,9-10; ኤፌሶን 5,18-20; ቆላስይስ 3,16-17; ሮማውያን 5,8-11; 1 እ.ኤ.አ.2,1; ዕብራውያን 12,28; 13,15-16) ፡፡

እግዚአብሔር ክብር እና ምስጋና ይገባዋል

"አምልኮ" የሚለው የእንግሊዝኛ ቃል ለአንድ ሰው ዋጋ እና ክብር መስጠትን ያመለክታል. እንደ አምልኮ የተተረጎሙ ብዙ የዕብራይስጥ እና የግሪክ ቃላቶች አሉ ነገር ግን ዋናዎቹ የአገልገሎት እና የግዴታ መሰረታዊ ሀሳቦችን ይይዛሉ, ለምሳሌ አገልጋይ ለጌታው ያሳያል. በማቴዎስ ውስጥ ክርስቶስ ለሰይጣን በሰጠው መልስ ላይ እንደተገለጸው፣ የሕይወታችን ሁሉ ጌታ እግዚአብሔር ብቻ ነው የሚለውን ሐሳብ ይገልጻሉ። 4,10 እንዲህ ሲል ተናግሯል:- “አንተ ሰይጣን ሆይ! ለጌታ ለአምላክህ ስገድ እርሱንም ብቻ አምልክ ተብሎ ተጽፎአልና። 4,10; ሉቃ 4,8; 5 ሰኞ. 10,20).

ሌሎች ጽንሰ-ሀሳቦች መስዋዕትነት፣ መስገድ፣ መናዘዝ፣ ክብር መስጠት፣ መሰጠት እና የመሳሰሉትን ያካትታሉ።
ክርስቶስ “በእውነት የሚሰግዱ ለአብ በመንፈስና በእውነት የሚሰግዱበት ጊዜ ደርሶአል” ብሏል። አብ ደግሞ እንደዚህ ያሉ አምላኪዎች ሊኖሩት ይፈልጋልና። እግዚአብሔር መንፈስ ነው፤ የሚሰግዱለትም በመንፈስና በእውነት ሊሰግዱለት ያስፈልጋቸዋል።” (ዮሐ 4,23-24) ፡፡

ከላይ ያለው ክፍል የሚያመለክተው አምልኮ ወደ አብ እንደሚቀርብ እና የአማኙ የሕይወት ዋና አካል እንደሆነ ነው። እግዚአብሔር መንፈስ እንደሆነ ሁሉ አምልኮአችን ሥጋዊ ብቻ ሳይሆን ሁለንተናዊ ማንነታችንን ተቀብሎ በእውነት ላይ የተመሰረተ ይሆናል (ኢየሱስ ቃሉ እውነት መሆኑን አስተውል - ዮሐንስን ተመልከት። 1,1.14; 14,6; 17,17).

የእምነት ህይወት በሙሉ “ጌታ አምላካችንን በፍጹም ልባችን በፍጹም ነፍሳችን በፍጹም አሳባችን በፍጹም ኃይላችን ስለ መውደድ” ለእግዚአብሔር ድርጊት ምላሽ የሚሰጥ አምልኮ ነው (ማር.2,30). እውነተኛው አምልኮ ማርያም “ነፍሴ ጌታን ታከብረዋለች” (ሉቃስ 1,46). 

" አምልኮ የቤተ ክርስቲያን ሙሉ ሕይወት ነው፣ በዚህም የአማኞች አካል በመንፈስ ቅዱስ ኃይል አሜን (ይሁን!

አንድ ክርስቲያን የሚያደርገው ማንኛውም ነገር ለአመስጋኝነት አምልኮ አጋጣሚ ነው። "እግዚአብሔር አብን በእርሱ እያመሰገናችሁ፥ በቃል ቢሆን ወይም በሥራ የምታደርጉትን ሁሉ በጌታ በኢየሱስ ስም አድርጉት" (ቆላስይስ ሰዎች) 3,17; ተመልከት 1. ቆሮንቶስ 10,31).

ኢየሱስ ክርስቶስ እና አምልኮ

ከላይ ያለው ክፍል በኢየሱስ ክርስቶስ በኩል እንደምናመሰግን ይጠቅሳል። “መንፈስ” የሆነው ጌታ ኢየሱስ ስለሆነ (2. ቆሮንቶስ 3,17) አማላጃችን እና ጠበቃችን እንደመሆናችን መጠን አምልኳችን በእርሱ በኩል ወደ አብ ይፈስሳል።
የሰው ልጅ በክርስቶስ ሞት ከእግዚአብሔር ጋር ስለታረቀ እና በእርሱም "በአንድ መንፈስ ወደ አብ ገባ" (ኤፌሶን ሰዎች) አምልኮ እንደ ካህናት ያሉ አስታራቂዎችን አይፈልግም። 2,14-18)። ይህ ትምህርት የማርቲን ሉተር "የአማኞች ሁሉ ክህነት" መፀነስ ዋናው ጽሑፍ ነው። “… ቤተ ክርስቲያን ክርስቶስ ለእኛ ለእግዚአብሔር ባቀረበው ፍጹም አምልኮ (ሌይቱርጂያ) ውስጥ እስከምትሳተፍ ድረስ እግዚአብሔርን ታመልካለች።

ኢየሱስ ክርስቶስ በሕይወቱ ውስጥ በነበሩት አስፈላጊ ክንውኖች ላይ ያመልክ ነበር። ከነዚህም አንዱ የልደቱ አከባበር ነበር (ማቴ 2,11) መላእክቱና እረኞች ሐሤት ባደረጉ ጊዜ (ሉቃ 2,13-14. 20) እና በትንሣኤው (ማቴዎስ 28,9. 17; ሉቃስ 24,52). በምድራዊ አገልግሎቱ ወቅት እንኳን ሰዎች ለእነርሱ ለሰጣቸው አገልግሎት ምላሽ በመስጠት ያመልኩት ነበር (ማቴ 8,2; 9,18; 14,33; ማርቆስ 5,6 ወዘተ)። ጥምቀት 5,20 “የታረደው በግ ይገባዋል” በማለት ክርስቶስን በመጥቀስ ያውጃል።

በብሉይ ኪዳን ውስጥ የጋራ አምልኮ

" ልጆች ሥራህን ያመሰግናሉ ተአምራትህንም ይናገራሉ። ግርማ ሞገስህን ይናገራሉ ተአምራትህንም ያስባሉ። ተአምራትህን ይናገራሉ ክብርህንም ይናገራሉ። ታላቅ ቸርነትህን ያመሰግናሉ ጽድቅህንም ያከብራሉ” (መዝሙረ ዳዊት 14)5,4-7) ፡፡

የጋራ ውዳሴ እና አምልኮ ልማድ ከመጽሐፍ ቅዱስ ወግ ጋር በጥልቀት የተመሠረተ ነው ፡፡
በግለሰብ ደረጃ መሥዋዕትነትና ክብር መስጠት እንዲሁም አረማዊ የአምልኮ ሥርዓቶች ምሳሌዎች ቢኖሩም እስራኤላውያን እንደ ብሔር ከመመሥረታቸው በፊት የእውነተኛውን አምላክ የአምልኮ ሥርዓት በግልጽ የሚያሳይ ግልጽ መንገድ አልነበረም። ሙሴ እስራኤላውያን ጌታን እንዲያከብሩ ለፈርዖን ያቀረበው ጥያቄ ለጋራ አምልኮ ከተጠራው የመጀመሪያ ማሳያዎች አንዱ ነው (2. Mose 5,1).
ሙሴ ወደ ተስፋይቱ ምድር ሲሄዱ እስራኤላውያን በአካል ሊያከብሯቸው የሚገቡ የተወሰኑ በዓላትን አዘዛቸው። እነዚህም በዘፀአት 2 ላይ ተብራርተዋል. 3. ዘፍጥረት 23 እና ሌሎችም ተጠቅሰዋል። ወደ ኋላ ተመልሰው ከግብፅ የወጡበትን መታሰቢያ እና በምድረ በዳ ያጋጠሟቸውን መታሰቢያዎች ያመለክታሉ። ለምሳሌ፣ የዳስ በዓል የተቋቋመው የእስራኤል ዘሮች ከግብፅ ምድር ባወጣቸው ጊዜ “እግዚአብሔር የእስራኤልን ልጆች በድንኳን እንዳደረጋቸው” እንዲያውቁ ነው።3. ሙሴ 23,43).

የእነዚህ ቅዱሳን ጉባኤዎች አከባበር ለእስራኤላውያን ዝግ የሆነ የአምልኮ ሥርዓት እንዳልነበረው በቅዱሳን መጻሕፍት እውነታዎች ላይ በእስራኤል ታሪክ ውስጥ ሁለት ተጨማሪ ዓመታዊ ብሔራዊ የድነት በዓላት እንደተጨመሩ ግልጽ ነው። አንደኛው የፑሪም በዓል ነበር፣ “የደስታና የደስታ፣ የድግስና የድግስ ጊዜ” (አስቴር[ስፔስ])8,17; ዮሃንስም ጭምር 5,1 የፑሪም በዓልን ሊያመለክት ይችላል). ሌላው የቤተ መቅደሱ ምርቃት በዓል ነበር። ለስምንት ቀናት የቆየ ሲሆን እንደ ዕብራውያን አቆጣጠር በግንቦት 2 ቀን ተጀመረ5. ኪስሌቭ (ታኅሣሥ)፣ የቤተ መቅደሱን መንጻት እና በ164 ዓ.ዓ. በይሁዳ መቃቢ በአንጾኪያ ኤፒፋነስ ላይ የተቀዳጀውን ድል፣ በብርሃን ማሳያዎች በማክበር ላይ። ኢየሱስ ራሱ፣ “የዓለም ብርሃን” በዚያ ቀን በቤተ መቅደሱ ውስጥ ነበረ (ዮሐ 1,9; 9,5; 10,22-23) ፡፡

የተለያዩ የጾም ቀናትም በተወሰነ ጊዜ ታውጇል (ዘካርያስ 8,19), እና አዲስ ጨረቃዎች ታይተዋል (ኤስራ [ቦታ]]3,5 ወዘተ)። ዕለታዊ እና ሳምንታዊ ህዝባዊ ሥርዓቶች፣ ሥርዓቶች እና መስዋዕቶች ነበሩ። ሳምንታዊው ሰንበት የታዘዘ “ቅዱስ ጉባኤ” ነበር (3. ሙሴ 23,3የብሉይ ኪዳን ምልክት2. ሙሴ 31,12-18) በእግዚአብሔር እና በእስራኤላውያን መካከል እንዲሁም ለዕረፍት እና ለጥቅማቸው ከእግዚአብሔር የተሰጠ ስጦታ (እ.ኤ.አ.)2. ሙሴ 16,29-30)። ከሌዋውያን ቅዱሳን ቀናት ጋር፣ ሰንበት የብሉይ ኪዳን አካል ተደርጎ ይወሰድ ነበር (2. ሙሴ 34,10-28) ፡፡

ቤተ መቅደሱ ለብሉይ ኪዳን የአምልኮ ሥርዓቶች እድገት ሌላ ጠቃሚ ነገር ነበር። ቤተ መቅደሷ ያላት ኢየሩሳሌም አማኞች የተለያዩ በዓላትን ለማክበር የሚሄዱበት ማዕከል ሆናለች። " ይህን አስባለሁ ልቤንም ለራሴ አፈስሳለሁ፤ ከእነርሱ ጋር ወደ እግዚአብሔር ቤት በደስታ እሄድ ዘንድ እንደ ሄድሁ።
ከሚያከብሩትም ጋር አመስግኑ” (መዝሙረ ዳዊት 4)2,4; 1ኛ ዜና 2ንም ተመልከት3,27-32; 2ኛ ዜና 8,12-13; ዮሐንስ 12,12; የሐዋርያት ሥራ 2,5-11 ወዘተ.)

በአሮጌው ቃል ኪዳን ውስጥ በሕዝብ አምልኮ ውስጥ ሙሉ ተሳትፎ ተገድቧል። በቤተ መቅደሱ አካባቢ፣ ሴቶች እና ህጻናት በመደበኛነት ከዋናው የአምልኮ ስፍራ ተከልክለዋል። የተራቆቱና ሕገ-ወጥ ሰዎች እንዲሁም እንደ ሞዓባውያን ያሉ የተለያዩ ብሔረሰቦች “በፍፁም” ወደ ጉባኤ አይገቡም (ዘዳግም 5 ቆሮ.3,1-8ኛ)። “በፍፁም” የሚለውን የዕብራይስጥ ፅንሰ-ሀሳብ መተንተን አስደሳች ነው። ኢየሱስ ከእናቱ ወገን ሩት ከምትባል ሞዓባዊት ሴት የተወለደ ነው (ሉቃ 3,32; ማቴዎስ 1,5).

በአዲስ ኪዳን ውስጥ የጋራ አምልኮ

ከአምልኮ ጋር በተያያዘ በቅድስና ረገድ በብሉይ እና በአዲስ ኪዳን መካከል ልዩ ልዩነቶች አሉ ፡፡ ቀደም ሲል እንደተጠቀሰው በብሉይ ኪዳን የተወሰኑ ቦታዎች ፣ ጊዜያት እና ሰዎች ይበልጥ የተቀደሱ ስለነበሩ ከሌሎች ይልቅ ለአምልኮ ልምዶች የበለጠ ጠቀሜታ ያላቸው ነበሩ ፡፡

በአዲስ ኪዳን ከቅድስና እና ከስግደት አንፃር ከብሉይ ኪዳን ልዩነት ወደ አዲስ ኪዳን መካተት እንሸጋገራለን ፡፡ ከተወሰኑ ቦታዎች እና ሰዎች እስከ ሁሉም ቦታዎች ፣ ጊዜያት እና ሰዎች ፡፡

ለምሳሌ፣ በኢየሩሳሌም ያለው የማደሪያው ድንኳንና ቤተ መቅደስ “አንድ ሰው ሊሰግድበት የሚገባ” ቅዱስ ስፍራዎች ነበሩ (ዮሐ 4,20ጳውሎስ ሰዎች በብሉይ ኪዳን ወይም በአይሁዳውያን የአምልኮ ቦታዎች ላይ ብቻ ሳይሆን በቤተ መቅደሱ ውስጥ ካለው መቅደሱ ጋር የተያያዘውን “በሁሉም ቦታ የተቀደሱ እጆችን እንዲያነሱ” መመሪያ ሰጥቷል።1. ቲሞቲዎስ 2,8; መዝሙር 134,2).

በአዲስ ኪዳን የጉባኤ ስብሰባዎች የሚካሄዱት በቤቶች፣ በጓዳዎች፣ በወንዝ ዳርቻዎች፣ በሐይቆች ዳር፣ በተራራማ ኮረብታዎች፣ በትምህርት ቤቶች፣ ወዘተ ነው (ማር.6,20). አማኞች መንፈስ ቅዱስ ያደረበት ቤተ መቅደስ ይሆናሉ1. ቆሮንቶስ 3,15-17)፣ እና መንፈስ ቅዱስ ወደ ጉባኤ በሚመራቸው ቦታ ሁሉ ይሰበሰባሉ።

እንደ “የተለየ በዓል፣ አዲስ ጨረቃ፣ ወይም ሰንበት” ያሉ የብሉይ ኪዳን ቅዱሳን ቀናትን በተመለከተ፣ እነዚህ “የሚመጡትን ነገሮች ጥላ” ያመለክታሉ፣ ይህም እውነታ ክርስቶስ ነው (ቆላስይስ ሰዎች) 2,16-17) ስለዚህ፣ በክርስቶስ ሙላት ምክንያት የልዩ የአምልኮ ጊዜዎች ጽንሰ-ሀሳብ ተጥሏል።

የአምልኮ ጊዜን እንደ ግለሰብ፣ ጉባኤ እና ባህላዊ ሁኔታ የመምረጥ ነፃነት አለ። “አንዳንዶች ከሚቀጥለው አንድ ቀን የበለጠ ከፍ ብለው ያስባሉ። ሌላው ግን ቀኑን ሙሉ አንድ አይነት እንዲሆን አድርጎታል። እያንዳንዱ የራሱን አስተያየት ይወቅ” (ሮሜ 1 ቆሮ4,5). በአዲስ ኪዳን፣ ስብሰባዎች በተለያየ ጊዜ ይከናወናሉ። የቤተ ክርስቲያን አንድነት የሚገለጸው በኢየሱስ አማኞች ሕይወት ውስጥ በመንፈስ ቅዱስ አማካይነት እንጂ በባሕልና በቅዳሴ አቆጣጠር አይደለም።

ከሰዎች ጋር በተያያዘ፣ በብሉይ ኪዳን የእግዚአብሔርን ቅዱሳን ሕዝብ የሚወክሉት እስራኤላውያን ብቻ ነበሩ፣ በአዲስ ኪዳን ሁሉም ሰዎች የእግዚአብሔር መንፈሳዊ፣ ቅዱስ ሰዎች አካል እንዲሆኑ ተጋብዘዋል።1. Petrus 2,9-10) ፡፡

ከአዲስ ኪዳን የምንማረው የትኛውም ቦታ ከማንም በላይ ቅድስና እንደሌለው፣ ማንም ጊዜ ከማንም በላይ ቅድስና እንደሌለ እና ማንም ከማንም በላይ ቅድስና እንደሌለው ነው። አምላክ “ሰውን የማያይ” እንደሆነ እንማራለን (ሐዋ 10,34-35) እንዲሁም ጊዜን እና ቦታዎችን አይመለከትም.

አዲስ ኪዳን የመሰብሰብን ልምምድ በንቃት ያበረታታል (ዕብ 10,25).
በማኅበረ ቅዱሳን ውስጥ ስለሚሆነው ነገር በሐዋርያት መልእክቶች ውስጥ ብዙ ተጽፏል። "ሁሉም ነገር ለማነጽ ይሁን!"1. ቆሮንቶስ 14,26ጳውሎስ “ነገር ግን ሁሉ የተከበረና ሥርዓታማ ይሁን” ብሏል።1. ቆሮንቶስ 14,40).

የኅብረት አምልኮ ዋና ዋና ገጽታዎች የቃሉን ስብከት ያካትታሉ (የሐዋርያት ሥራ 20,7; 2. ቲሞቲዎስ 4,2)፣ ምስጋና እና ምስጋና (ቆላስይስ 3,16; 2. ተሰሎንቄ 5,18)፣ ስለ ወንጌል እና ስለ አንዱ ሌላው መማለድ (ቆላስ 4,2-4; ጄምስ 5,16)፣ በወንጌል ሥራ ላይ የመልእክት ልውውጥ (ሐዋ. 14,27) እና በቤተ ክርስቲያን ውስጥ ለችግረኞች (ስጦታዎች)1. ቆሮንቶስ 16,1-2; ፊልጵስዩስ 4,15-17) ፡፡

ልዩ የአምልኮ ዝግጅቶችም የክርስቶስን የመስዋእትነት መታሰቢያ አካትተዋል ፡፡ ኢየሱስ ከመሞቱ ጥቂት ቀደም ብሎ ፣ የብሉይ ኪዳንን የፋሲካ ሥነ ሥርዓት ሙሉ በሙሉ በመለወጥ የጌታን እራት አቋቋመ ፡፡ ስለ እኛ የተሰበረውን ሰውነቱን ለማመልከት የበግ ግልፅ ሀሳብን ከመጠቀም ይልቅ ለእኛ የተሰበረውን እንጀራ መረጠ ፡፡

በተጨማሪም የፋሲካ ሥርዓት ክፍል ያልሆነውን ለእኛ የፈሰሰውን ደሙን የሚያመለክተውን የወይን ጠጅ ምልክት አስተዋወቀ። የብሉይ ኪዳንን ፋሲካ በአዲስ ኪዳን የአምልኮ ልምምድ ተክቶታል። ከዚህ እንጀራ በበላንና ይህን ወይን በጠጣን ቁጥር ጌታ እስኪመለስ ድረስ ሞቱን እንሰብካለን።6,26-28; 1. ቆሮንቶስ 11,26).

አምልኮ በቃላት እና በድርጊት ብቻ ሳይሆን እግዚአብሔርን የማመስገን እና የማመስገን ስራ ነው። ለሌሎች ያለን አመለካከትም ጭምር ነው። ስለዚህ ያለእርቅ መንፈስ ወደ አምልኮ መገኘት ተገቢ አይደለም (ማቴ 5,23-24) ፡፡

አምልኮ አካላዊ፣ አእምሯዊ፣ ስሜታዊ እና መንፈሳዊ ነው። መላ ሕይወታችንን ያካትታል። ራሳችንን “በእግዚአብሔር ፊትም ቅዱስና ደስ የሚያሰኝ መሥዋዕት አድርገን እናቀርባለን።2,1).

ይበቃል

አምልኮ በአማኙ ሕይወት እና በአማኞች ማህበረሰብ ውስጥ በመሳተፍ የሚገለጠውን የእግዚአብሔርን ክብር እና ክብር ማወጅ ነው ፡፡

በጄምስ ሄንደርሰን